Ani Atardamar Tıkanıklığı Nedir?

Ani atardamar tıkanıklığı, arterlerin aniden tıkanması sonucu, uzuv veya organ kaybına yol açabilen acil damar hastalığıdır. Bunun en sık nedeni, ateroskleroz nedeniyle sıklıkla daralmış atardamarların ani tıkanması veya sıklıkla yine aterosklerozun neden olduğu kalp kaynaklı bir pıhtıdır.

[quick-content]

Akut Damar Tıkanıklığı

Atardamarlar aniden orada oluşan bir pıhtı yada biryerlerden gelen bir pıhtı ile tıkandığında hızla ilerleyen bir süreç başlar. Bu durumda, tıkalı damarın aşağısındaki dolaşım bozulur. Birkaç saat sonra, şiddetli ağrı, uyuşma, bacakların soğuması, renk değişikliği (morluklar) ve felç ortaya çıkar. Bu durum ilk 4-6 saat içinde acil ameliyatı gerektirir. Ameliyatta pıhtı özel bir kateter ile temizlenir. Eğer imkan varsa pıhtı anjio ile çıkartılır yada eritilir. Bu müdahaler gecikirse, geri dönüşümsüz doku hasarı meydana gelebilir. Ameliyattan sonra, damar tıkanıklığı nedeni araştırılır ve hastanın tedavisi buna göre devam eder.

Kronik Damar Tıkanıklıkları

Hafif bir tıkanma, uzun bir yürüyüşün ardından, örneğin bacaktaki ağrı, uyuşukluk ve halsizlik gibi şikayetler oluşuturur. Tıkanma derecesi arttıkça, daha küçük mesafelerde yürürken ağrı oluşur. Hastalığın ilerleyen aşamalarında istirahat ederken ağrı oluşur. Beslenemeyen ve kan akışının bozulduğu dokularda yaralar oluşmaya başlar.

Erken evrede olan hastalara, ateroskleroz ile mücadele etmek ve periferik dolaşımı desteklemek için ilaçlar verilirken, hastalığın sonraki aşamalarında anjio ile yapılan balon, stent ve traşlama (aterektomi) gibi endovasküler tedaviler veya cerrahi tedavi gereklidir. Kural olarak, gerçekleştirilen operasyonlar, kanın kapatılmış damarın altındaki alana taşınması olasılığını sağlamak için yapay damar greftlerinin yerleştirilmesi gibi baypas operasyonlarıdır.

Şikayetler ve Belirtiler (Semptomlar)

Hastalar, akut atardamar tıkanıklığından kaynaklanan bir el veya bacağın ani başlayan ve ağrı kesiciler tarafından engellenemeyen ani başlayan ağrıdan şikayet ederler. Kol yada bacak soğuk ve soluktur. Birkaç saat boyunca ağrı devam eder, ancak uzuvlarda duyu kaybolur ve dokunma, yanma ve ısı hissi kaybolur. Bu tabloya genellikle bu uzuvdaki felç eşlik eder. Durum acildir ve derhal tedavi edilmezse, uzuv morarır, daha sonra günler içinde siyah olur ve kangren kısa bir süre sonra gelişir. Bu aşamadan sonra, olay geri döndürülemez ve çoğunlukla amputasyon gerektirir. Akut arter tıkanması ciddi ve acil bir durumdur ve tedavi edilmezse önemli derecede amputasyon ve ölüm riski taşır.

Teşhis:

Akut atardamar tıkanıklığı olan bir hastanın sıklıkla bir nedeni vardır ve bu durumu olan bir hasta yukarıda belirtilen şikayetleri tanımladığında akut atardamar tıkanıklığı göz önünde bulundurulmalıdır. Nabzı olmayan hastalarda bacak soğuk ve soluktur. Bu sonuçlara ek olarak, geç hastalar duyu kaybı ve bacağın felci kaybı yaşarlar. Genel olarak, bu veriler tanı için yeterlidir, ancak gerekirse ultrason Doppler sonografi yapılabilir. Tanı için en güvenilir yöntem anjiyografidir.

Tedavi

Akut atardamar tıkanıklığı önemli bir hastalıktır ve derhal tedavi edilmelidir. Kaybedilen her saat ayağı kaybetme ve ölme riskini artırır. Hastalık teşhis edilir edilmez, daha fazla tıkanmayı önlemek için kanda pıhtılaşmayı önleyen heparin adı verilen bir ilaç hemen başlatılır.

Bu birinci basamak tedaviden sonra, damarları tıkayan pıhtı çıkarılmalıdır. Bu pratikte iki şekilde mümkündür. Birincisi, pıhtıyı ameliyat yapmadan anjio gibi bir işlemle eriterek yada kateterlerler emerek, parçalayarak çıkartmaktır. İkincisi ise pıhtıyı atardamardanameliyatla çıkartmaktır. Tromboembolektomi adı verilen bu ameliyatta, lokal veya genel anestezi altında atardamara ulaşılır, damar açılır ve çoğu zaman Fogarty adı verilen bir balon kateterleri kullanılarak pıhtı damardan çıkarılır ve damar tekrar kapatılır.

Genel olarak, her iki yöntem de aynı başarı oranlarına sahiptir. Ani atardamar tıkanıklığı erken tedavi edilirse, başarı şansı oldukça yüksektir. Daha sonraki durumlarda, tedavi başarısız olabilir veya tedavi yapılamayabilir. Bu gibi durumlarda, amputasyondan başka bir seçenek olamaz. Geç gelen hastalarda pıhtı çıkartılıp dolaşım normale döndürüldüğünde ayak aşırı derecede şişmiş ve sinirler ve kas dokusu yüksek basınç altında ezilebilir. Bu durumda, bacaktaki basıncı azaltmak için bazı prosedürler gerçekleştirilebilse de (fasiotomi), bacak kurtarılamayabilir veya bacak felç kalabilir.

Bunlar da İlginizi Çekebilir

Böbrek Damarlarının Hastalıkları (Renovasküler)

Böbrek damarlarını tutan hastalık renovasküler hastalık olarak isimlendirilmektedir. Genellikle böbrek atardamarında daralma yada tıkanıklık nedeni ile böbreğin işlevlerinin bozulması ve yüksek kan basıncı ile seyreden bir hastalıktır.

Devamını Oku
Suprarenal Anevrizmalar

Vücudun en büyük atar damarı olan aortanın balonlaşması eğer böbrek damarlarının ayrıldığı seviyenin üzerine kadar uzanıyor ise suprarenal aorta anevrizması olarak isimlendirilir. Suprarenal anevrizmalar bir çeşit aorta anevrizması olup, patlayıp iç

Devamını Oku
Abdominal Aorta Anevrizmaları

Anevrizma damarların kalıcı olarak genişlemesi veya balonlaşmasıdır. Tanım olarak damarın normal çapının yarısından daha fazla genişlemesi anevrizma olarak ifade edilir.

Devamını Oku