Böbrek Damarlarının Hastalıkları

İnsanlarda buna renal vasküler tıkanma denmesine rağmen, sıklıkla gördüğümüz ve tedavi ettiğimiz bir hastalık, tamamen tıkanmadan ziyade renal damarların daralmasıdır. Buna renal arter (atardamar) stenozu (darlığı) denir. Birçok arteriyel hastalıkta olduğu gibi, atardamarların daralması veya tıkanması ateroskleroz nedeniyle oluşur. Bu birikim veya daralma bazen problem yaratmaz ve tedavi gerektirmez. Bazı durumlarda, tedavi gereklidir.

[quick-content]

Böbreklerin atardamar (renal arter) darlığı, arteriyoskleroz nedeniyle atardamar darlığı veya tıkanıklığı olan kişilerde de tesbit edilebilir (örneğin, koroner arter darlığı, bacak damarı tıkanması). Çoğu tedavi gerektirmez.

Renal Arter Darlığı Ne Zaman Tedavi Edilmelidir?

• Damardaki darlık böbrek fonksiyonunu bozarsa, yani, üre veya kreatinin seviyeleri yükselirse,

• Hastanın hipertansiyonu varsa ve 3 ilaç kullanılmasına rağmen kontrol edilemiyorsa,

• Son inme sırasında hipertansiyon mevcutsa ve kötüleşiyorsa veya artmışsa,

• Hipertansiyon genç yaşta gözüküyorsa (20-40 yaş),

tedavi edilmelidir.

Bu şartlara renovasküler hipertansiyon denir. Başka bir deyişle, hipertansiyonun nedeni böbrek damarlarının olası daralması veya tıkanmasıdır. Ancak, bu tüm hipertansif hastaların yaklaşık % 2'sidir. Bu nedenle, hipertansiyonu olan her insan, vasküler bir sorun varsa tedaviye ihtiyaç duymaz.

Böbrek Temizliği

Böbrek yüksek kan taşıyan bir boşaltım organıdır, kalpten gelen akımın yaklaşık beşte biri böbreğe girer. Bununla birlikte, böbrekler 120-150 gram ağırlığında olup, neredeyse yumruk büyüklüğünde, yani vücut ağırlığının % 1'i olmasına ragmen, böbrekler kanın % 20 sini alırlar. Normal şartlar altında, her böbreğin bir atardamarı ve toplardamarı vardır. En sık görülen vasküler hastalık, böbrek atardamarının (arter) daralması veya tıkanmasıdır.

Böbrek atardamarının (arter) daralması ve / veya tıkanması, yüksek tansiyona ve böbrek yetmezliğine neden olabilir. Kan basıncı arttığında yada hipertansiyon olduğunda, renal arterin daralması incelenmelidir. Arterlerin daralması / tıkanması incelemek için renkli Doppler ultrasonografi, anjiyografi (tomografi veya klasik) veya manyetik rezonans görüntüleme gibi radyolojik teknikler kullanılır. Böbrek yetmezliği olan hastalarda, arterin daralması tespit etmek zor olabilir.

Böbrek toplardamarında (renal vende) pıhtı oluşumu karın ağrısına, idrarda protein kaybına ve kanamaya neden olan başka bir sorundur. Bu durumda pıhtı oluşumunun nedeni araştırılmalıdır. Böbrek damarlarında ayrıca küçük yağ tıkaçları, vasküler inflamasyon, kan damarlarının genişlemesi ve anormal vasküler yapılar olabilir. Açıklanamayan idrarda kanama olması durumunda, Nut-Cracker (Fındıkkıran) Sendromu adı verilen sol böbrek toplardamarın sıkışması düşünülmelidir.

Böbrekler vücudumuzdaki kan basıncını düzenlemek için özel görevlere sahiptir. Böbrek damarında kompresyon meydana geldiğinde, böbreğe daha az kan girer ve böbrek bunu vücudun su içeriğinde bir azalma olarak tanımlar ve bazı hormonları ve maddeleri kana bırakır.

Bu hormonlar vücutta suyu ve tuzu tutar ve kan hacmi artar. Böbreklere düşük kan temini sonucu, başka bir mekanizma aktive olur ve kan damarları daralmaya başlar. Bu reaksiyonların bir sonucu olarak kan basıncı yükselmeye başlar. Böbrek damarlarındaki bu kısıtlamaların en yaygın nedenleri arteriyoskleroz ve damarların kadınlarda daha yaygın olan fibromüsküler displazi olarak tanımlandığı özel bir hastalıktır. Böbrek damarları ile ilişkili renovasküler hipertansiyon, altta yatan durum erken aşamada düzeldiğinde normale dönmeyi mümkün kılar.

Şeker ve Yüksek Tansiyon Hastalarında Böbrek Kontrolü

Çocuklarda ve ergenlerde yüksek tansiyon gördüğümüzde, sebebini bulmak için daima böbreklere bakarız. Bununla birlikte, yetişkinlerde, yüksek tansiyon şekli değiştirerek böbrek damarlarının zamanla daralmasına neden olabilir ve böbrekler nedeniyle tansiyon artabilir ve böbrek yetmezliğine neden olabilir.

Bazı hastaların tekrar kan basıncını ölçmesi gerekmez. Bununla birlikte, yüksek tansiyon dikkatli bir şekilde izlenmesini gerektirir. 60 yaşın altındaki hastalarda küçük tansiyon aniden yükselirse, yeni tanı konulan hasta 6 ay içinde kontrolsüz hale gelirse ve tedaviye cevap vermese yada hipertansif bir hastada böbrek fonksiyonunun bozulması durumda doktor ve böbrekleri değerlendirir.

Böbrek damar hastalıklarına bağlı yüksek tansiyon, genç hastalarda tansiyonun en önemli nedenidir. Birçok ilacın kullanımına rağmen, renal vasküler obstrüksiyon sırasında kontrol edilemeyen stresi kontrol etmek gerekir.

Nedenler

Renovasküler hastalıklar sıklıkla ateroskleroz ile ilişkilidir. Bununla birlikte diğer nedenler arasında renal arter hastalığı (fibromüsküler diplazi, anevrizmalar, vaskülit), kazalar ve yaralanmalar, böbrek tümörleri bulunur.

Renovasküler hastalıklar bazı durumlarda daha yaygındır. Örneğin, yaşlı erkekler, sigara içenler, obez, yüksek kolesterol düzeyleri ile daha sık görülür.

Teşhis ve Tedavi

Böbrek hastalığını teşhis etmek için kan ve idrar testleri, Doppler ultrason, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans, renal anjiyografi ve sintigrafi gerekebilir.

Tedavi % 60'dan fazla vazokonstriksiyon hipertansiyon ve böbrek yetmezliğine neden olursa, renal vasküler darlık düzeltilmelidir. Balon anjiyoplasti ve stentleme, renal arter stenozu için en yaygın tedavi yöntemleridir.