Balon ve Stentleme
Ateroskleroz sonucu, damarlarda darlık meydana gelmekte ve bu darlık kan akımını engellemektedir. Kan akımının engellenmesi sonucu dokulara yeterli miktarda kan ulaştırılamamaktadır.
Dokulara giden kan akışının arttırılması ve daralmış yapıdaki atardamarların açılması amacıyla balon ve stentleme işlemleri gerçekleştirilebilmektedir. Balon ve stentleme yöntemleriyle damarlarda oluşan darlıkların açılması işlemleri, 1977 yılından bu yana uygulanmakta olup, günümüzde uygulanan şeklini alması 80’li yıllardan sonra gerçekleşmiştir.
Balonla genişletme yöntemi, anjioplasti işlemi sırasında kullanılan ince uzun ve yumuşak yapıdaki tüplere benzer nitelikte, ancak bu işlem için tasarlanmış kateterler kullanılarak gerçekleştirilmektedir.
İnce yapıdaki kateterin ucunda, basınçlı sıvı uygulanması sonucu genişleyen bir balon bulunmaktadır. Bu balon, balon anjioplasti işlemi sırasında şişirilmekte ve daralmış kalp damarının açılarak genişlemesi sağlanmaktadır. Balonun şişirilmesiyle tıkanmış arter duvarı sıkıştırılmakta ve ilgili bölgede kan akışının artması sağlanmaktadır. Balon ile damarların açıldıktan sonra başarının uzun süre devam ettirilmesi balonun tekrar daralmayı engelleyici bir ilaçla kaplanması ile mümkündür. Buna ilaçlı balon denilmektedir.
Balon tedavisinde ortaya çıkabilecek olumsuz durumların önüne geçilmesi ve genişlemesi sağlanan damarda daha sağlıklı bir kan akışı sağlanması amacıyla stent işlemleri uygulanmaktadır. Genellikle balon anjioplasti işlemi stent yerleştirme işlemi ile kombine şekilde gerçekleştirilmektedir.
Stent, damarlarda meydana gelen darlıkların tedavisini sağlamak amacıyla uygulanan, kafes yapısına sahip, küçük metal tüpler olarak tanımlanabilmektedir. Stent, atardamarın fonksiyonlarına destek sağlamak amacıyla iskelet gibi davranan ve metal kafesten oluşan bir tüptür.
Atardamarlar yada arterler, dokulara temiz kan taşımakla görevli olan yapılardır. Atardamarlarda yaşanan darlık durumu, fonksiyonlarını sağlıklı şekilde yerine getirememelerine sebep olarak dokuların yeteri kadar beslenememesine sebep olmaktadır. Stent uygulaması sırasında, damardaki daralma gözlemlenen bölgeye stent yerleştirilerek balon şişirilmektedir. Böylece stentin damarın çapına uygun nitelikte genişlemesi ve damar duvarına tutunması sağlanmaktadır. Balonun söndürüldüğü zaman stent yerleştirildiği bölgede sabit kalmaktadır. Bir diğer uygulama ise stentin balon olmadan doğrudan otomatik olarak kendiliğinden açılmasıdır.
Stent, atar damarlarda balon tedavisi sonrası yeterli açıklık sağlanamaması ve/veya balon anjioplasti yöntemi sonrası damar içerisinde yırtılma meydana gelmesi sonucu, sorunların giderilmesi amacıyla gerçekleştirilebilmektedir. Balon yada stentle damarlar açıldıktan sonra başarının uzun süre devam ettirilmesi stentin tekrar daralmayı engelleyici bir ilaçla kaplanması ile mümkündür. Buna ilaçlı stent denilmektedir.
Ateroskleroz sonucu damarlarda darlık oluşumu damarları etkileyerek çeşitli durumları beraberinde getirebilmektedir. Bu durumları şu şekilde sıralayabilmekteyiz;
Öncelikle gerçekleştirilecek işlemin tam olarak belirlenmesi ve planlamasının yapılması için anjiografi çekilmesi gerekmektedir. Böylece tıkanıklık ya da darlık bulunan bölge tam olarak belirlenmekte ve bu bölgeden, daha sonra da geçekleştirilecek işlemler için kılavuz bir tel geçirilmektedir.
Kılavuz tel üzerinden, tedavi için uygun nitelikte olan balon ya da stenti taşıyan kateter, ilgili bölgeye ilerletilerek, daralma bulunan bölgede özel bir enjektör yardımıyla balon şişirilmekte ve darlık genişletilmektedir.
Balon ve stentleme işlemi, genelde kasık bölgesinden gerçekleştirilen lokal anestezi ile uygulanmaktadır. Ardından işlem sırasında, atardamara iğne batırılarak kılavuz bir tel damar içerisine yerleştirilmekte ve gerekli olan kateterler geniş damar yolu kullanılarak damar içerisine iletilmektedir. Ardından iğne yardımıyla balon şişirilerek damarda tespit edilen bölgedeki darlık genişletilmektedir. Stent, bu noktada damar duvarının yırtılmasını ya da çökmesini engelleyerek destek iskelet görevi görmektedir.
Balon ve stentleme işlemi, 1994 yılından bu yana balon anjioplasti işlemi sonucu damarlarda sağlanan genişlemenin tekrar daralma göstermemesi amacıyla uygulanmakta ve başarıyı arttırmaktadır.
Damarlara takılan metal tel kafes şeklindeki stentler, nerdeyse bütün balon anjioplasti işlemleri sırasında uygulanmaktadır.
Balon ve stentleme işlemi sırasında ortaya çıkabilecek hayati tehlike %0,5 oranından daha düşüktür. Balon ve stentleme işlemleri sırasında acil olarak by-pass ameliyatına ihtiyaç duyulma ihtimali ise %1’den daha az olmaktadır.
Risk oranı az olmasına karşın, her ihtimal göz önünde bulundurularak hasta ile aynı kan grubuna sahip olan iki kişinin işlem sırasında hazır bulunması gerekmektedir.
