Bacakta şişlik, birçok nedenden kaynaklanabilen ve toplumda sıkça karşılaşılabilen sağlık problemidir. Bacakta şişlik daha birçok hastalıklar örneğin kalp örneğin böbrek ve karaciğer hastalıklarının gibi rahatsızlıklardan kaynaklanması mümkündür. Ancak en tehlikelisi ve büyük önem taşıyan bacakta şişlik yapan neden damar hastalıklarıdır. Bu konuda belli başlı damar hastalıkları ortaya çıkmaktadır. Bunlardan ilki toplar damar tıkanıklığı ya da toplar damar hastalıkları diğeri ise mevta olacak hastalıklar toplar damar hastalıkları en yaygın bacakta şişlik yapan nedendir. Bunların büyük bir bölümü varis ile karşımıza çıkabilmekle beraber daha önemlisi ve sinsisi ise toplar damarda oluşmuş tıkanıklıklardır.
Hastalar genellikle yıllardır evvel geçirmiş oldukları bir toplar damar iltihaplarını veya toplar damar pıhtısını takiben yıllar içerisinde yavaş yavaş bacaklarının şiştiğini özellikle ayak bileği çevresinde küçük kılcal damarlar varisleri oluşmaya başladığını hastanın bacağındaki şişliği azaltmak için bacağın yukarıya doğru kaldırmak zorunda kaldığı bir durumun sıklıkla tanınmaya başladığıdır. Ve bir süre sonra eğer bu durum tek bacakta olmuşsa hastanın bir bacağı diğer bacağına göre kalın, hastanın ayak bileğinden başlayarak çok sayıda kahverengi mor lekeler bacakta daha ileriki aşamalarda ise yaralar ki bunlara venöz ülser diyoruz. Yaralar açılabilmektedir.
Günümüzde böyle bacak şişkinliği ile gelen hastaların temel yaklaşım tarzı, hastanın muayenesi beraberinde renkli top topografisi ve daha yukardaki damarların karın içindeki damarların değerlendirilmek içinse bilgisayar tomgrafi veya manyetik rezorans’la salgılanan venografi’dir. Bu sayede toplar damar tıkanıklığı belirlendikten sonraki en önemli aşama toplar damarda tıkalı olan yere stant yerleştirilmesidir. Ne yazık ki diğer tedavi yöntemleri bu kadar başarılı değildir. Ve ne yazık ki ülkemizde ve birçok ülkede doktorlar bu tıkanıklıkların halen tedavi edilebildiği konusunda yeterli bilgiye sahip değillerdir. Ve bu nedenle çoğu hasta bacağındaki şişlik ve yaralarla hayatını sürdürmek zorunda kalmaktadır. Oysa bunun tedavisi mümkündür. Ve stent ile tedavi sağlandıktan sonra hastalar hiçbir sorun olmadan rahat bir şekilde hiçbir kısıtlanma olmadan hiçbir zamanlarını kısıtlayıcı faktör, rahatsızlık, ağrı gibi sıkıntı yaşamadan sürdürmeleri mümkün olabilecektir.
Bu konuda daha detaylı bilgi için www.cuneytkoksoy.com adresinden ulaşmanız mümkündür.
Damar hastalığı özellikle 50 yaşından sonra erkeklerde daha yaygın olmak üzere kişilerin inde ortaya çıkar. Bu oran 65 yaşından sonra nufusun -20 sine ulaşır.
Yaşınız 50 den fazla ise Aile yada yakın akrabalarınızda damar hastalığı örneğin kalp, anevrizma, inme varsa Yüksek kolesterolünüz var ise Şeker hastalığı var ise, Sigara içmiş yada içiyorsanız, Kilolu iseniz, Hareketli bir yaşantınız yok ise, Yüksek kan basıncı, kalp hastalığı yada diğer damar hastalıklarınız varsa, Yürürken bacaklarınıza ağrı geliyorsa, Ayaklarınızın kılları dökülüyor ise, Ayaklarda ve parmaklarda renk değişikli, morarma varsa, Ayaklarınızda ve ayak parmaklarınızda gece uyandıran ağrı varsa, Ayaklarınızda ve ayak parmaklarınızda iyileşmeyen yaralar varsa.
En sık neden damar sertliği yani aterosklerozdur. İkinci en sık neden ise Buerger hastalığıdır.
Bacaklardaki damar hastalığı aslında tüm vucut damarlarında olan hastalığın sadece bir bölümüdür. En sık ve önemli neden olan ateroskleroz hemen bütün atardamarları tutar. Bazen hastalarda sadece bacaklarındaki damar hastalığına bağlı şikayetler nedeni ile doktora giderler. Eğer inceleme yapılırsa bu hastaların bile yarısından çoğunda kalp ve beyin damarlarında değişik düzeylerde ateroskleroz bulunur. Diğer bir grup hastada ise kendilerini doktora getiren kalp, beyin, böbrek damarlarının hastalıklarına ek olarak bacak damarlarında hastalık saptanır.
En yaygın belirti kladikasyo yani yol yürümekle bacaklara gelip, dinlenmekle geçen ağrıdır. Bazen bacaklarda soğukluk, uyuşma, güçsüzlük olabilir. Çoğu zaman hastalar bu ağrılara alışır ve doktora gitmezler. Zamanla kan akımı artık istirahatta iken bile bacaklara yeterli miktarda gitmediğinde, artık ağrı istirahatta iken bile gelir. Çoğu kez başlangıç geceleri olur. Kişi gece uyurken ayağına ağrı gelmesi sonucunda uyanır, kalkıp dolaşınca ağrısı biraz geçer ve tekrar uyur. Bu bir sure sonra ağrı kalıcı hale gelip, artık gündüzleri de devam etmeye başlar. Daha ileri aşamalarda ise ayaklarda ve özellikle ayak parmaklarında ağrılı yaralar ve gangren gelişebilir.
Bacaklardaki damar hastalığı yürüme ağrısı nedeni ile yürüme mesafesinde kısıtlama, ağrı ve yaralar nedeni ile ızdıraba neden olmanın yanı sıra ilerleyip gangrene dönüşüp sonuçta bacağın kesilmesine yol açabilir. Öte yandan aterosklerozun ilerlemesi ile bacak damarlarında olan durumun benzeri daha hayati olan damarlarda örneğin kalp damarları, beyine giden damarlarda oluşabilir.
Doktor öncelikle sizi ve şikayetlerinizi dinleyerek damar hastalığı yönünden ip uçlarını elde eder. Daha sonra sizi etraflıca muayene eder. Bu muayenede ayaklarınızda iyileşmeyen yara, renk değişikliği, kıllarda dökülme, ağrılı yaralar olup olmadığına bakıp, ayak ve bacaklarınızda nabız muayenesi yapar. Bundan sonra ayak bileğinize bir manşon yerleştirip bir Doppler cihazı ile ayak basıncınızı ve kol basıncınızı ölçüp, bunları birbirine oranlayarak ayak bileği kol basınç indeksini (ABI) ölçer. Bu indeksin 0.9 un altında olması damar hastalığı teşhisini koyduracak en basit yöntemdir. Daha sonra hastalığın yeri, derecesi belirlemek ve tedaviyi planlamak için renkli Doppler ultrasonografi, BT anjiografi, MR anjiografi veya anjiografi isteyebilir. Öte yandan damar sertliği yani ateroskleroza neden olan durumları belirleyebilmek için kan basıncı ölçümü, kolesterol ve kanda yağ düzeyini, kan şekerini ölçmek için bazı kan testleri ister. Ayrıca aterosklerozun diğer organları ne kadar etkilediğini belirlemek için doktor sizden kalp, beyin ve böbreklere yönelik başka tetkikler yaptırmanızı isteyebilir.
Yaşam tarzında yapılacak bazı değişiklikler: Örneğin sigaranın bırakılması, yürüyüş, ayak bakımı ve hastalık için risk oluşturan yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve şişmanlığın tedavisi, İlaç tedavisi, Anjioplasti ve stent, Cerrahi tedavi